1– 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun m. 3/k hükmüne göre “k) Bölüm: Amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün teşkil eden, birbirini tamamlayan veya birbirine yakın anabilim ve anasanat dallarından oluşan; fakültelerin ve yüksekokulların eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama birimidir. Anabilim dalı ve anasanat dalları bilim ve sanat dallarından oluşur. Yükseköğretimdeki çeşitli birimlerin ortak derslerini vermek üzere rektörlüğe bağlı bölümler de kurulabilir”.

2547 sayılı Kanun’da anabilim dalı başkanının görevi ile ilgili tek düzenleme, 33 üncü maddede araştırma görevlisi atamasında Rektör’e “öneri” de bulunmaktır.

Üniversitelerde Akademik Teşkilât Yönetmeliği’nin 13 üncü maddesine göre “Bölümler; fakülte ve yüksekokulların amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün oluşturan ve lisans düzeyini de içeren en az bir eğitim-öğretim, bilim ve sanat dallarında araştırma ve uygulama yapan birimlerdir”. 16 ncı maddesine göre ise “Anabilim veya Anasanat Dalı, bölümü oluşturan ve en az bir bilim veya sanat dalını kapsayan eğitim-öğretim, uygulama faaliyetlerinin yürütüldüğü akademik bir birimdir”.

Buna göre üniversitelerde “bölümler”, idari – akademik, “anabilim dalları” ise sadece akademik birimlerdir. Yönetmeliğin 14 üncü maddesine göre “Bölüm başkanı, bölümün her düzeydeki eğitim-öğretim ve araştırmalarından ve bölümle ilgili her türlü faaliyetin düzenli ve verimli olarak yürütülmesinden, kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamaktan sorumludur. Bölüm başkanı, fakülte veya yüksekokul kuruluna katılır ve bölümü temsil eder”. Buna karşılık Yönetmelikte anabilim dalı başkanına ilişkin bir göreve yer verilmemiş; 16 ncı maddede anabilim veya anasanat dalı kurulunun ilgili anabilim veya anasanat dalı programlarının planlanması ve uygulanmasında anabilim veya anasanat dalı başkanına görüş bildireceği hüküm altına alınmıştır.

2974 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda idari görev ödeneği alacak idareciler arasında da bölüm başkanına yer verilmiş; anabilim dalı başkanına yer verilmemiştir.

Aktarılan mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere anabilim dalı, akademik bir birim; anabilim dalı başkanlığı da akademik bir görevdir. Bu çerçevede herhangi bir anabilim dalı başkanının mevzuata göre icrai karar alma yetkisi bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle anabilim dalı başkanları anabilim dalındaki personelin hukuki durumlarını etkileyecek tasarrufta bulunamazlar. Bu tür işlemler yetki unsuru bakımından hukuka aykırıdır.

2547 sayılı Kanun’un 18 inci maddesine göre fakültenin eğitim - öğretim, plan ve programları ile takvimin uygulanmasını sağlamak fakülte yönetim kurulunun yetki ve görevi içindedir.

Bu çerçevede “eğitim” faaliyetleri hususunda ne anabilim dalı başkanının ne de bölüm başkanının bir yetkisi bulunmaktadır. O öğretim yılı için planlanan eğitim faaliyeti kararının o fakültenin yönetim kurulunca alınmış olması gerekir. Başka bir ifadeyle, hafta içi ya da hafta sonu eğitim faaliyeti ile ilgili karar verme yetkisi ne anabilim dalı başkanında ne de bölüm başkanında olup; yönetim kurulundadır.

Anabilim dalı / bölüm başkanının öğretim elemanları ile ilgili olarak yönetim kurulunca “resmi” olarak kararlaştırılan eğitim planlaması dışındaki planlamaları tamamen kişisel inisiyatif niteliğinde olup; yerine getirilmesi “resmi” olarak zorunlu değildir.