Doçentlik başvurusunda bulunan adaylardan eser incelemesi başarısız bulunanların yargısal başvuru yollarını kullanmak ve yeniden yapacakları doçentlik müracaatında yedek jüri raporlarında belirtilen eksiklik ve hataları gidermek için Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’na (ÜAK), 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında yaptıkları yedek jüri üyelerinin raporlarının kendilerine verilmesi istekleri reddedilmektedir.

ÜAK, doçent adaylarının yedek jüri raporlarının erişime açılması taleplerini Doçentlik Yönetmenliğinin 6 ncı maddesinin yedinci fıkrasında yer alan şu hüküm gereği reddetmektedir:

"Jüri raporları tamamlandığında, değerlendirmeye esas alınan raporlar ve başvuru sonucu ilgililere elektronik ortamda erişime açılır ve erişime açıldığı tarihi izleyen beşinci gün ilgililere tebliğ edilmiş sayılır."

Ancak anayasal bir hak olan ve Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından “kendisi ile doğrudan ilgisi olsun ya da olmasın bireylerin, idarenin elinde mevcut olan bilgileri talep edebilmesi ve elde edilebilmesi hakkı” olarak tanımlanan bilgi edinme hakkının mevzuattaki düzenleniş biçimi, ÜAK’ın bu talepleri reddetmesini hukuka aykırı hale getirmektedir.  

Şöyle ki 1982 Anayasası’nın 74/4 üncü fıkrasına eklenen hüküm uyarınca “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.” Bilgi edinme hakkı anayasal güvenceye kavuşturulmak suretiyle bir temel hak olarak kabul edilmiştir. Ancak, açıkça zikredilmemiş olsaydı bile yine de bu hak, dayanağını Anayasa’nın pek çok maddesinden (madde 2’de yer alan hukuk devleti ilkesi, madde 26’da yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, madde 36’da yer alan hak arama hürriyeti gibi) alan bir haktır.

Bir temel hak olduğu için Anayasa’nın 13 üncü maddesi uyarınca ancak kanunla sınırlandırılabilecek olan bilgi edinme hakkının kullanımına yönelik usul ve esaslar ile hakkın sınırları 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Kanun’un 5 inci maddesi;

“Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler. / Bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.”

Hükmünü havi olup Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar talep edilen bilgi ve belgeleri, istisna kapsamında değilse, erişime açma yükümlülüğü altındadır.

4982 sayılı Kanun’da bilgi edinme başvurularına kurum ve kuruluşların hangi hallerde olumsuz cevap vereceği/verebileceği düzenlenmiş olup yedek jüri raporları bu hakkın istisnasını oluşturmadığından, ÜAK’ın mevzuat hükümlerine aykırı bir biçimde Doçentlik Yönetmeliği’nin anılan hükmüne (m. 6/7) istinaden yedek jüri raporlarının erişime açılması taleplerini reddetmesi hukuka aykırıdır.